Chứng vong dương, chân tay quyết lạnh, mồ hôi vã ra

 Chứng vong dương, chân tay quyết lạnh, mồ hôi vã ra nguy cấp

BÀI THUỐC TỨ NGHỊCH THANG: HỒI DƯƠNG CỨU NGHỊCH (GS Hoàng Bảo Châu –Phương thuốc cổ truyền, từ sách Thương hàn luận)

Thành phần: Phụ tử 8-10g, Can khương 6-9g, Chích cam thảo 6g. (Trong sách ghi là Sinh Phụ tử, nhưng do tính vị của nó rất mạnh, nếu để sống tác động rất mạnh đến nhioj tim. Vì vậy tôi thường dùng Phụ tử chế). Nếu uống thuốc còn ấm mà nôn thì chuyển sang uống thuốc lạnh.

Chủ trị:

• Bệnh thiếu âm, chân tay quyết nghịch, sợ lạnh nằm co, không khát, đau bụng, ỉa lỏng, mệt mỏi muốn ngủ, rêu lưỡi trơn, mạch vi tế;
• Bệnh thái âm uống nhầm thuốc ra mồ hôi gây vong dương.

Phân tích: Phụ tử bổ ích chân hoả tiên thiên. Can khương ôn dương ở trung tiêu, trừ hàn ở lý, giúp Phụ tử chấn dương khí. Cam thảo ích khí ôn trung, giảm bớt tính mãnh liệt của Can, Phụ.

Gia giảm:

• Nếu sau khi uống thang thuốc trên đã hết ỉa lỏng những còn chân tay quyết nghịch, sợ lạnh thì thêm Nhân sâm 3g (gọi là Nhân sâm tứ nghịch thang).
• Nếu bị thiếu âm (ỉa lỏng, mạch vi) thì bỏ Cam thảo, thêm 4 nhánh hành để hồi dương thông mạch (gọi là Bạch thông thang).. Nếu ỉa lỏng không cầm lại có nôn khan thì thêm 20ml mật lợn, 50ml nước tiểu để tư âm hoà dương;
• Nếu dương khí thoát quyết lạnh, khí đoản, đầu váng vã mồ hôi trán, mạch vi thì bỏ Can khương, Chích thảo, thêm Nhân sâm 9g để hồi dương cố thoát (gọi là Sâm phụ thang);
• Nếu ỉa lỏng toàn nước, hàn ở trong, song nhiệt ở ngoài, chân tay quyết nghịch, mạch muốn tuyệt, không sợ lạnh, mặt đỏ là âm thịnh cách dương, thì tăng Phụ tử đến 15g (gọi là Thông mạch tứ nghịch thang).