PHƯƠNG THUỐC TIÊU TÍCH ĐẠO TRỆ
Dùng để chữa bệnh do thực tích với các biểu hiện bụng ngực trên có bĩ khó chịu, ợ hơi, nuốt chua, chán ăn, nôn, bụng đau, ỉa lỏng.
Các phương thuốc tiêu thực đạo trệ có các thuốc tiêu thực như Sơn tra, Thần khúc, Lai phục tử. Phương thuốc đại biểu là Bảo hoà hoàn, Chỉ thực đạo trệ hoàn.
Nếu tỳ vị vốn có hư, không tiêu được thức ăn, hoặc thức ăn tích lâu làm cho tổn thương tỳ vị, phải thêm thuốc ích khí kiện tỳ. Phương thuốc đại biểu là Kiện tỳ hoàn, Chỉ truật hoàn.
1/ CHỨNG THỰC TÍCH. BỤNG BĨ MÃN CHƯỚNG ĐAU, Ợ THỐI, NUỐT CHUA, CHÁN ĂN, NÔN HOẶC ỈA LỎNG
Bài thuốc: BẢO HOÀ HOÀN (Sách Đan khê tâm pháp)
Thành phần: Sơn tra 6 lạng, Phục linh, Bán hạ đều 3 lạng, Thần khúc 2 lạng, Trần bì, Liên kiều, La bặc tử đều 1 lạng.
Cách dùng: Tán mịn làm hoàn nước, mỗi lần dùng 3đc uống với nước ấm. Nay dùng đơn vị đc thay lạng, sắc uống.
Công dụng: Tiêu thực hoà vị
Chủ trị: Các loại thực tích. Bụng, bụng trên có bĩ mãn chướng đau, ợ thối, nuốt chua, chán ăn, nôn hoặc ỉa lỏng, rêu lưỡi dầy cáu, mạch hoạt.
Phân tích: Sơn tra (quân) để tiêu các loại thức ăn tích trệ, nhất là tiêu thịt mỡ. Thần khúc tiêu thức ăn nhất là rượu, thức ăn ôi và kiện tỳ. La bặc tử hạ khí, tiêu thức ăn nhất là ngũ cốc. Bán hạ, Trần bì hành khí hoà vị, chỉ nôn. Phục linh kiện tỳ, lợi thấp, hoà trung, chỉ tả. Liên kiều thanh nhiệt và tán kết do thực tích.
Gia giảm:
- Nếu thực tích nặng thêm Chỉ thực, Tân lang;
- Nếu rêu lưỡi vàng, mạch sác thêm Hoàng liên, Hoàng cầm;
- Nếu phân bón khô, ỉa khó thêm Đại hoàng;
- Ở trẻ em thêm Bạch truật 2 lạng để tiêu thực kiện tỳ, gọi là ĐẠI AN HOÀN (Y Phương tập giải)