.png)
PHƯƠNG THUÓC TƯ DƯỠNG AN THẦN
Thường dùng để chữa các chứng âm huyết bất túc, hư dương thyieen cang với các chứng hư phiền ít ngủ, tim đập hồi hộp, mồ hôi trộm, mộng tinh, quên, lưỡi đỏ.
Các phương thuốc tư dưỡng an thần có các vị: Sinh địa, Tri mẫu, Mạch môn, Đương quy để tư âm dưỡng huyết, Toan táo nhân, Bá tử nhân, Ngũ vị tử, Tiểu mạch để dưỡng tâm an thần.
Đặc điểm của các phương thuốc là lấy bổ hư trị bản làm chính phối ngũ với thuốc thu liễm ninh tâm để an thần định chí.
1/ CHỨNG HƯ LAO, HƯ PHIỀN KHÔNG NGỦ, HỒI HỘP, MỒ HÔI TRỘM, MẮT HOA ĐẦU CHOÁNG, CHÓNG MẶT
Bài thuốc: TOAN TÁO NHÂN THANG (Sách Kim quỹ yếu lược)
Thành phần: Toan táo nhân 5-6 đc, Cam thảo 1 đc, Tri mẫu 2 đc, Phục linh 2 đc, Xuyên khung 2 đc.
Cách dùng: Sắc uống lúc thuốc còn ấm. Chia làm 3 lần uống trong ngày.
Công dụng: Dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền
Chủ trị: Hư lao, hư phiền không ngủ được, tim đập hồi hộp, mồ hôi trộm, mắt hoa, đầu váng, chóng mặt, họng khô, mạch tế huyền.
Phân tích: Sắc Toan táo nhân trước để dưỡng huyết an thần. Xuyên khung để điều dưỡng can huyết. Phục linh để ninh tâm an thần. Tri mẫu để tư âm thanh nhiệt. Cam thảo để thanh nhiệt, điều hoà các vị thuốc.
Gia giảm: Nếu tâm khí kém thêm Nhân sâm 3 lạng, Viễn chí 2 lạng để bổ tâm khí an thần.
2/ CHỨNG ÂM HUYẾT THIẾU, ÍT NGỦ, MỆT MỎI, MỘNG TINH, QUÊN, TÁO BÓN, MIỆNG LỞ LOÉT
Bài thuốc: THIÊN VƯƠNG BỔ TÂM ĐAN (Sách Nhiếp sinh bí phẫu)
Thành phần: Sinh địa 4 lạng, Nhân sâm 5đc, Đan sâm 5đc, Huyền sâm 5đc, Bạch linh 5đc, Ngũ vị tử 5đc, Viễn chí 5đc, Cát cánh 5đc, Quy thân 2 lạng, Thiên môn bỏ lõi 2 lạng, Mạch môn bỏ lõi 2 lạng, Bá tử nhân sao 2 lạng, Toan táo nhân 2 lạng.
Cách dùng: Tán mịn, làm hoàn mật 9g, dùng Chu sa 3-5đc làm áo. Kiêng hạt mùi, tỏi, củ cải, dấp cá, rượu.
Công dụng: Tư âm dưỡng huyết, bổ tâm, an thần
Chủ trị: Âm khuy huyết thiếu. Hư phiền ít ngủ, hồi hộp, thần mệt mỏi, mộng tinh, quên, phân khô bón, miệng lưỡi loét, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác.
Phân tích: Sinh địa vừa bổ thận, chế thận hoả, vừa dưỡng huyết, nhuận tân dịch. Huyền, Thiên, Mạch (cam hàn, tu nhuận) để thanh hư hoả. Đan sâm, Đương quy bổ huyết, dưỡng huyết. Nhân sâm, Phục linh ích khí, sinh tân. Toan táo nhân, Ngũ vị tử (toan) để liễm tâm khí, an tâm thần. Bá tử nhân, Viễn chí, Chu sa dưỡng tâm, an thần. Phương thuốc này vừa có tác dụng tư âm, dưỡng huyết, ích khí ninh tâm, vừa thu liễm tâm khí, dưỡng tâm, an thần.
3/ CHỨNG MẤT NGỦ DO TÂM TỲ HƯ: MỆT MỎI, ĂN KÉM,
HAY QUÊN, HỒI HỘP
Bài thuốc: BỔ TÂM TỲ AN THẦN HOÀN (Sách Thuốc nam châm cứu Viện đông y)
Thành phần: Củ mài sao vàng 40g, Bá tử nhân sao 20g, Hạt sen để tim sao 40G, Long nhãn 20g, Lá dâu non 20g, Lá vông 20g, Táo nhân sao đen 20g.
Cách dùng: Tán mịn, làm hoàn, mỗi lần uống 12g, ngày 2 lần.
Công dụng: Bổ tâm tỳ, an thần
Chủ trị: Mất ngủ do tâm tỳ yếu. Sắc mặt không tươi, mệt mỏi, uể oải, ăn kém, hay quên, tim đập hồi hộp, mạch tế nhược.
Phân tích: Bá tử nhân dưỡng tâm, an thần.. Sen cả tâm dưỡng tâm, thanh nhiệt, an thần. Lá vông an thần, thông huyết. Táo nhân dưỡng tâm an thần. Long nhãn bổ huyết, bổ tâm tỳ, an thần định chí. Củ mài bổ tỳ vị, bổ phế thận. Lá dâu lương huyết, thanh nhiệt ở thượng tiêu, giúp an thần.
4/ CHỨNG TÂM THẬN MẤT ĐIỀU HOÀ: HOẢNG HỐT, HỒI HỘP, NHIỀU MỘNG, HAY QUÊN, MỒ HÔI TRỘM
Bài thuốc: BÁ TỬ DƯỠNG TÂM HOÀN (Sách Thế nhân hội thiên)
Thành phần: Bá tử nhân 4 lạng, Câu kỷ tử 3 lạng, Mạch môn 1 lạng, Đương quy 1 lạng, Xương bồ 1 lạng, Phục thần 1 lạng, Huyền sâm 2 lạng, Thục địa 2 lạng, Cam thảo 5đc
Cách dùng: làm hoàn mật như phương thuốc trên.
Công dụng: Dưỡng tâm, an thần, bổ thận, tư âm
Chủ trị: Dinh huyết bất túc, tâm thận mất điều hoà. Tinh thần hoảng hốt, đánh trống ngực, hồi hộp, ngủ có nhiều mộng, quên, mồ hôi trộm.
Phân tích: Bá tử nhân, Phục thần dưỡng tâm an thần, Huyền sâm, Thục địa, Mạch môn, Kỷ tử, Đương quy bổ âm, dưỡng huyết, thanh nhiệt. Cam thảo điều hoà các vị thuốc. Phương thuốc này lấy bổ thận tư âm làm chủddeer từ đó góp vào ninh tâm, an thần.
4/ CHỨNG CAN HOẢ VƯỢNG: NHỨC ĐẦU, MẤT NGỦ, MẶT ĐỎ, PHÂN TÁO, NƯỚC TIỂU ĐỎ
Bài thuốc: BÌNH CAN GIÁNG HOẢ AN THẦN THANG (Sách Thuốc nam châm cứu Viện đông y)
Thành phần: Câu đằng 12g, Hạ khô thảo 12g, Long nhãn 15g, Muồng trâu 12g (có thể thay bằng Đại hoàng 8g), Chi tử sao 12g, Táo nhân sao đen 8g, Lá vông 20g.
Cách dùng: Sắc 400ml nước, còn 200ml, uống buổi sáng. Sắc nước thứ 2 uống buổi tối.
Công dụng: Bình can, giáng hoả, an thần, nhuận tràng
Chủ trị: Thần kinh suy nhược thể can hoả vượng. Nhức đầu, mất ngủ, mặt đỏ, phân táo, nước tiểu đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền hoặc huyền sác.
Phân tích: Câu đằng bình can thanh nhiệt. Chi tử thanh nhiệt ở tam tiêu. Hạ khô thảo thanh can lợi tiểu. Táo nhân dưỡng tâm an thần. Long nhãn bổ huyết, bổ tâm tỳ, an thần, định chí. Lá vông an thần dưỡng huyết. Muồng trâu, Đại hoàng thông tiện.
5/ CHỨNG HOẢNG LOẠN, BI THƯƠNG MUỐN KHÓC, NGỦ KHÔNG YÊN
Bài thuốc: CAM MẠCH ĐẠI TÁO THANG (Sách Kim quỹ yếu lược)
Thành phần: Cam thảo 3 lạng, Tiểu mạch 2 lạng, Đại táo 7 quả (1 lạng bằng 31,25g)
Cách dùng: Sắc uống lúc thuốc còn ấm, 3 lần/ngày
Công dụng: Dưỡng tâm, an thần, hoà trung hoãn cấp và bổ tỳ khí.
Chủ trị: Tạng táo. Tinh thần hoảng loạn, thường bi thương muốn khóc. Khó tự chủ, ngủ không yên giấc, có khi ngôn ngữ, hành vi bất thuwongf, lưỡi đỏ.
Phân tích: Cam thảo hoà trung, dưỡng tâm, hoãn cấp. Tiểu mạch (hơi hàn) để dưỡng tâm ninh thần. Đại táo ích khí bổ tỳ, hoãn cấp của can để trị tâm hư. Phương thuốc được cấu trúc theo ý: “cam khổ cấp, cấp thực cam di hoãn chi”. (Tố vấn, Tạng khí pháp thời luận).
Hiện dùng phương thuốc này để chửa Í tê ri, suy nhược thần kinh.
6/ CHỨNG MẤT NGỦ DO ÂM HƯ HOẢ VƯỢNG, NẶNG ĐẦU
Bài thuốc: TƯ ÂM THANH NHIỆT AN THẦN HOÀN (Sách Thuốc nam châm cứu Viện đông y)
Thành phần: Đậu đen sao chín 40g, Vừng đen 40g, Lá vông 40g, Vỏ núc nác 12g, Tang diệp non 40g, Lạc tiên (dây và lá) 20g, Thảo quyết minh 20g
Cách dùng: Hoàn mật, mỗi lần uống 20g, ngày 2 lần
Công dụng: Tư âm, thanh nhiệt, an thần.
Chủ trị: Mất ngủ do âm hư hoả vượng. Mất ngủ, đầu nặng.
Phân tích: Đậu đen bổ thận thuỷ. Vừng đen bổ não tuỷ, mạnh gân cốt. Vỏ núc nác tư âm, thanh hư hoả. Tang diệp lương huyết, thanh nhiệt ở thượng tiru, giúp an thần. Lá vông an thần thông huyết. Lạc tiên an thần giải nhiệt, thanh can. Thảo quyết minh bình can thanh nhiệt minh mục an thần.
