.png)
.jpg)
TIÊU TRỆ BÍ PHƯƠNG (Trị chứng Kiết lỵ đi ra máu hoặc mũi)
Tâm đắc thần phương - Phương thuốc được cụ Lãn Ông yêu thích
Thành phần:
Xuyên hoàng liên, Điều cầm, Bạch truật sống, Sơn tra đều 1,2đc; Cam thảo, Đương quy, Địa du đều 5 phân; Chỉ xác (sao cám), Binh lang, Thanh bì, Hậu phác (tẩm gừng sao), Hồng hoa, Nam mộc hương đều 2 phân; Đào nhân (sao nghiền) 10 hột.
Sắc uống.
Chủ trị:
Kiết lỵ, đi ra máu hoặc mũi, hoặc máu mũi lẫn lộn, mót rặn, mình nóng, bụng đau đều dùng được cả. Hoặc chỉ ra mũi không có máu, thì bỏ Địa du, gia Trần bì (bỏ xơ trắng) 4 phân, Mộc hương 2 phân. Nếu khó đi lắm, gia Đại hoàng (tẩm rượu sao) 2đc, uống 1, 2 thang thì bỏ Đại hoàng. Phương này chữa kiết lỵ mới phát trong 3-5 ngày rất hay, hoặc trong 10 ngày cũng dùng được. Nếu ngoài 10 ngày hoặc nửa tháng trở lên thì gia giảm như sau:
Sơn tra 1đc; Điều cầm (tẩm rượu sao) 6 phân, dùng sống 4 phân; Xuyên Hoàng liên, Bạch thược đều 1đc; Nam mộc hương 8 phân; Đương quy 5 phân; Đào nhân nghiền 6 phân; Trần bì, Binh lang, Hậu phác chế, Thanh bì đều 4 phân; Chích thảo, Hồng hoa đều 3 phân; Sinh thảo 2 phân.
Sắc nước mà uống.
(Nguyên bản không ghi liều lượng Hoàng liên, Bạch thược, tôi thêm vào)
Nếu dằng dai thấy hơn một tháng mà thấy tỳ hoạt mà hư nhược thì dùng:
Điều cầm, Bạch thược, Hoàng liên đều 6đc; Bạch truật, Đương quy, Nhân sâm đều 5đc; Hậu phác, Trần bì chế, Nam mộc hương đều 3đc; Hồng hoa 2đc; Địa du (tẩm giấm sao) 4đc.
Ba phương trên, đàn bà có thai thì bỏ Đào nhân, Hồng hoa, Binh lang.
Các phương pháp trên tuỳ chứng mà dùng thường khỏi. Cũng có khi không khỏi, vì lúc đầu uống Sâm, Truật bổ sớm quá. Bổ làm tà khí bế tắc ở trong, lâu ngày thì chính khí đã hư, tà khí còn thịnh, dây dưa mãi không dứt, muốn thu sáp lại thì lại là giúp thêm cho tà. Muốn thanh sơ đi thì cùng thông hoạt, đến nỗi không thể nào cứu chữa được, dẫu có phương pháp hay cũng đành phải chịu. Cho nên, lúc mới bị lỵ mà cho uống ôn bổ là hại người, cần phải thận trọng.
Nhận xét:
Xưa nay, các thầy thuốc chữa bệnh lỵ đều nói: “Nhiệt thì thanh, hàn thì ôn. Khi mới mắc bệnh, nhiệt thịnh thì hạ, có chứng biểu thì phát hãn, tiểu tiện đỏ gắt thì thông lợi”. Năm cách này, ai ai cũng dùng, coi là mực thước không thay đổi. Riêng tôi (cụ Lãn Ông) nhận thấy chỉ có cách thanh nhiệt là không kiêng, còn bốn cách kia thì phạm bốn điều rất kiêng kỵ, tất không thể dùng được.
a/ Kiêng ôn bổ: Vì lỵ là chứng thấp nhiệt tích trệ ở tràng vị, phải thanh nhiệt tà, khơi dẫn trệ khí, vận hành trệ huyết thì bệnh chứng khỏi. Nếu dùng Nhân sâm, Bạch truật ôn bổ thì nhiệt càng thịnh, khí càng trệ. Lâu thì chính khí hư, tà khí thịnh, đến nỗi không thể cứu được. Đó là cái vạ khi mới bị bệnh đã dùng thuốc ôn bổ ngay.
b/ Kiêng hạ mạnh: Lỵ là do nhiệt tà ngưng trệ, tích lại mà không thông, bệnh tương tự như ngòi lạch bị bế tắc, chỉ có thể dùng thuốc tiêu hoá sơ thông thì khỏi. Nếu dùng bài Thừa khí mà hạ mạnh giống như dùng nước giội rửa các ngòi đang bế tắc, thì sự bế tắc tất không thông, chỉ làm thương tổn đến vị khí và nguyên khí mà thôi. Chính khí hư tổn mà tà khí không trừ được, người khoẻ còn khó, người yếu thì tất bị nguy.
c/ Kiêng phát hãn: Đau lắm mà mình bị nóng rét, đầu nhức, mắt hoa. Đó không phải là ngoại cảm, mà là độc ở bên trong hun bốc ra ngoài. Ngoài thì biểu hư, trong thì tà thịnh, ít người có thể sống được.
d/ Kiêng lợi tiểu tiện: Làm cho lợi tiểu tiện là cách chữa chứng ỉa chẩy rất hay. Nhưng dùng cách đó để chữa chứng kiết lỵ là trái. Vì chứng lỵ nhiệt là ngừng trệ, tân dịch khô ráo mà thành. Nếu dùng những thang Ngũ linh làm cho thông lợi phần thuỷ thì tân dịch càng khô, sáp trệ càng nặng và đến chỗ dây dưa không khỏi. Đó là vì thông lợi tiểu mà gây ra tai hại. Nếu thanh nhiệt đạo trệ thì tự khỏi, mà tiểu tiện tự nhiên thông lợi, cần gì phải lợi tiểu tiện.
Kiết lỵ là chưng nguy hiểm, có liên quan đến sự sống chết. Không những các thầy thuốc gia truyền chữa nhầm, mà một số lớn thầy thuốc xưa nay cũng chưa nắm được điểm chủ yếu, vì thế không thể thu được công hiệu mau chóng.
🌺Chúng tôi chọn lọc, chỉ đăng những bài thuốc tốt nhất.
#kiết_lỵ #lỵ
#đông_y_hải_phòng
#thuốc_bắc_hải_phòng
#thuốc_nam_hải_phòng
#đông_y_gia_truyền_an_khang_đường
https://phuongthuoccotruyen.com
Hình ảnh vị thuốc Binh lang
