Phương thuốc Thanh nhiệt trừ thấp
CHỨNG THẤP NHIỆT CHẨY ĐẾN GÂN XƯƠNG GÂY ĐAU MỎI, HOẶC CHẨY XUỐNG CHÂN GÂY YẾU MỀM HOẶC BÀN CHÂN, GỐI SƯNG NÓNG ĐỎ ĐAU HOẶC KHÍ HƯ HOẶC HẠ BỘ THẤP SANG
Bài thuốc: NHỊ DIỆU TÁN (Sách Đan khê tâm pháp)
Thành phần: Hoàng bá sao, Thương truật đều 15g
Cách dùng: Tán mịn, đun sôi, cho nước gừng vào rồi uống (nay dùng mỗi lầm 2đc). Cũng có thể dùng thuốc thang.
Công dụng: Thanh nhiệt táo thấp.
Chủ trị: Thấp nhiệt chẩy đến gân xương, gân xương đau mỏi, hoặc thấp nhiệt chẩy xuống dướu hai chân yếu mềm vô lực, hoặc bàn chân gối sưng nóng đỏ đau, hoặc thấp nhiệt gây khí hư ở nữ, hoặc ở hạ bộ có thấp sang, nước tiểu ít, vàng, lưỡi rêu vàng cáu.
Phân tích: Hoàng bá (khổ hàn) để thanh nhiệt táo thấp ở hạ tiêu. Thương truật (khổ ôn) để táo thấp. Hai vị hợp lại làm cho nhiệt bị tống ra ngoài, thấp bị loại trừ.
Gia giảm:
- Nếu thấp nhiệt gây nuy thêm Hy thiêm, Ngũ gia bì để khu phong thấp làm khoẻ gân xương;
- Nếu thấp nhiệt gây cước khí, thêm Ý dĩ, Mộc qua, Tân lang để thẩm thấp giáng trọc;
- Nếu thấp nhiệt gây khí hư ở nữ, sắc vàng, đặc dính, thêm Khiếm thực, Xích linh để kiện tỳ thẩm thấp, chỉ đới;
- Nếu hạ bộ có thấp sang thêm Long đởm thảo, Ý dic nhân, Xích tiểu đậu để thanh thấp nhiệt, gải sang độc;
- Nếu thấp nhiệt chạy xuống dưới làm hai chân tê bì vô lực hoặc rất nóng như phải lửa, thêm Ngưu tất 10g để thanh nhiệt táo thấp ở chân gọi là TAM DIỆU HOÀN (Y học chính truyền);
- Nếu thấp nhiệt chẩy xuống dưới làm hai chân tê bì cơ mềm nhẽo, sưng đau…, thêm Ý dĩ nhân 15g, Ngưu tất 10g để thanh lợi thấp nhiệt, gói là TỨ DIỆU HOÀN (Thành phương tiêu độc).