.png)
PHƯƠNG THUỐC KHỬ THỬ LỢI THẤP
(Cảm nắng có thấp, người nóng, phiền khát, ngực bụng trên bĩ đầy, đái không thông)
“Phép chữa thử tốt nhất là thanh tâm lợi tiểu”. Phương thuốc trừ thử lợi thấp thường chữa cảm thử hiệp thấp (cảm nắng có thấp) với các chứng người nóng, phiền khát, ngực bụng trên bĩ đầy, đái không thông lợi. Thường dùng các thuốc: Hoạt thạch, Phục linh, Trạch tả…
1/ CHỨNG CẢM NẮNG CÓ THẤP, NGƯỜI NÓNG KHÁT, ĐÁI KHÔNG LỢI HOẶC ỈA LỎNG
Bài thuốc cổ phương: LỤC NHẤT TÁN (Sách Thương hàn trực cách)
Thành phần: Hoạt thạch 6 lạng, Cam thảo sống 1 lạng .
Cách dùng: Tán mịn, mỗi lần dùng 3đc, uống với nước ấm. Thang với nước sắc Hương nhu càng tốt.
Công dụng: Trừ thử lợi thấp
Chủ trị: Cảm thử thấp. Người nóng khát, đái không lợi hoặc ỉa lỏng.
Phân tích: Hoạt thạch (cam đạm hàn) thanh nhiệt lợi tiểu, làm thấp nhiệt ở tam tiêu ra ngoài theo đường đái, nhằm trừ thử thấp. Cam thảo thanh nhiệt hoà trung hợp với tính vị cám hàn của Hoạt thạch để sinh tân, làm cho đái được mà không hại tân dịch.
Gia giảm: Nếu cảm thử thấp kiêm phong hàn thì thêm Bạc hà 1 phân gói là KÊ TÔ TÁN (hơi sợ lạnh, hơi sợ gió, đau đầu, căng đầu, ho khạc không dễ dàng)
Nếu cảm thử thấp lại có uất nhiệt ở can đởm thì thêm Thanh đại, gọi là BÌNH NGỌC TÁN.
2/ CHỨNG CẢM NẮNG CÓ THẤP ĐÌNH TRỆ, NGƯỜI NÓNG, ĐẦU ĐAU, KHÁT, ĐÁI KHÔNG LỢI HOẶC THỔ TẢ
Bài thuốc cổ phương: QUẾ LINH CAM LỘ ẨM (Sách Tuyên minh luận phương)
Thành phần: Phục linh 1 lạng, Bạch truật chích ½ lạng, Quan quế 2 lạng, Hoạt thạch 2 lạng, Cam thảo 2 lạng, Trạch tả 1 lạng, Thạch cao 2 lạng, Trư linh ½ lạng
Cách dùng: Tán mịn, mỗi lần dùng 3đc, uống với nước ấm hoặc nước gừng, trẻ em uống 1 đc. Có thể dùng thuốc thang, lấy đc thay lạng.
Công dụng: Trừ thấp, thanh nhiệt, hoá khí lợi thấp
Chủ trị: Trúng thử, thấp đình ở trong. Người nóng, đầu đau, khát, bồn chồn muốn uống, đái không lợi. Có thể có thượng thổ hạ tả (trên mửa, dưới ỉa)
Phân tích: Phương thuốc này là hợp phương của Lục nhất tán và Ngũ linh tán, thêm Thạch cao vừa chữa thử nhiệt từ ngoài vào, vừa chữa thuỷ thấp đình trệ ở trong.
Lục nhất tán để khử thử lợi thấp, hợp với Thạch cao để tăng tác dụng thanh nhiệt giải thử. Quế để trợ quá trình khí hoá ở hạ tiêu, hợp với Trư, Phục linh, Trạch tả để lợi thuỷ trừ thấp. Bạch truật để kiện tỳ, phục hồi lại tác dụng thăng giáng, để thanh trọc đi đúng đường, qua đó để trừ thử tiêu thấp.
Gia giảm: Nếu bị phục thử, bồn chồn, khát, mạch hư, thuỷ nghịch lên hoặc ỉa chẩy cấp không cầm được thì: bỏ Trư linh; Thạch cao, Hoạt thạch giảm xuống mỗi thứ còn 1 lạng, thêm Nhân sâm, Hoắc hương đều ½ lạng, Cát căn 1 lạng, Mộc hương 1 phân.
