Dị ứng penicilin

🌺DỊ ỨNG PENICILIN
Bệnh Nội kho Y học hiện đại – Các bệnh khác



🥰1/ ĐẠI CƯƠNG

Ngày nay, người ta sử dụng rất nhiều loại kháng sinh để chữa bệnh, trong đó có Penicilin, là một kháng sinh vẫn còn thông dụng.
Penicilin là một loại thuốc ít độc, dễ sử dụng nhưng dễ gây dị ứng và có nhiều trường hợp đã gây tử vong.

🥰II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN TAI BIẾN

- Loại thuốc: Tát cả các loại Penicilin đều có thể gây dị ứng, nhưng thường gây nhất là Peniciclin G;
- Cách dùng: Tất cả các đường đưa thuốc vào cơ thể đều có thể gây dị ứng (tiêm, uống, nhỏ), nhưng tiêm vẫn hay gặp và đáng sợ nhất;
- Liều lượng thuốc: Không phụ thuộc vào liều lượng. Có khi mới chỉ thử phản ứng đã gây tử vong;
- Tiền sử bệnh: Dị ứng có thể xẩy ra đối với người mới tiêm lần đầu. Nhưng cần chú ý phản ứng sẽ tăng dần cường độ ở những người đã tiêm Penicilin nhiều lần;
- Những người có cơ địa dị ứng: Hen, mẩn ngứa khi thay đổi thời tiết, do thức ăn (cua, cá) cũng dễ bị dị ứng.

🥰III/ TRIỆU CHỨNG

Thời gian từ lúc dùng Penicilin đến lúc xuất hiện tai biến có thể:
- Nhanh (tức thời): xẩy ra 5-10 phút sau khi tiêm hoặc ngay tức khắc sau khi rút mũi kim. Loại này rất nặng (còn gọi là sốc phản vệ hay sốc quá mẫn). Nếu không được xử trí kịp thời thường là tử vong;
- Phản ứng chậm: dị ứng xuất hiện sau vài ngày hoặc có khi sau 1-2 tuần. Loại này thường nhẹ, có thể tự khỏi.

1/ Trường hợp nhẹ:

Chủ yếu biểu hiện ngoài da:
- Ngứa, nổi mẩn, có khi rét run;
- Đau nhức các khớp xương nhất là cột sống lưng. Ngoài ra có thể phù mặt, kiểu phù Qinck, nói khản do phù thanh quản, mạch nhanh, huyết áp hạ hoặc có cơn khó thở cấp tính. Loại này có thể trị khỏi sau vài giờ đến 48 giờ, nhưng phải lưu ý vì có thể chuyển sang thể nặng.

2/ Trường hợp năng: Sốc quá mẫn hay sốc phản vệ
- Sau khi tiêm, bệnh nhân có cảm giác sợ hãi, choáng váng, đồng thời khó thở, tím tái, sùi bọt mép và ngã vật ra hôn mê;
- Cũng có khi bệnh nhân sốt cao, rét run, đau thắt vùng ngực, huyết áp hạ, có khi không đo được, ỉa ra máu. Bệnh nhân có thể tử vong sau vài ba phút không xử trí kịp hoặc sau 3-4 giờ trong cảnh truỵ tim mạch.

🥰IV/ XỬ TRÍ

Ngừng nagy đường tiếp xúc với dị nguyên (thuốc đang dùng tiêm, uống, bôi, nhỏ mắt, mũi…).

1. Trường hợp nhẹ
- Không cần xử trí bằng thuốc cũng có thể tự khỏi sau 24 -48 giờ. Nhưng dùng thuốc kháng Hítamin tổng hợp, trợ tim, an thần nhẹ, dù sao cũng chắc chắn và tai biến hết nhanh hơn.;
- Động viên và giải thích cho bệnh nhân yên tâm;
- Theo dõi sát mạch và huyết áp trong vòng 24 -48 giờ.

2. Trường hợp nặng:

2.1 Thuốc chống sốc và phản vệ Adrenalin
- Adrenalin dung dịch 1/1000, ống 1ml = 1mg, tiêm dưới da ngay sau khi với liều như sau:
+ ½ đến 1 ống ở người lớn;
+ Ở trẻ em cần pha loãng 1/10 ống 1ml (1mg) +9ml nước cất = 10ml, sau đó tiêm 0,1ml/kg, không quá 0,3mg.
(Liều adrenalin 0,01mg/kg cho cả trẻ em và người lớn)
- Tiếp tục tiêm Adrenalin liều như trên 1- 15 phút/lần cho đến khi huyết áp trở lại bình thường.
- Nếu sốc quá nặng đe doạ tử vong, ngoài đường tiêm dưới da, có thể tiêm dung dịch 1/10.000 (pha loãng 1/10) qua tĩnh mạch, bơm qua ống nội khí quản hoặc tiêm qua màng nhẫn giáp.

2.2 Thuốc phối hợp:
- Uống than hoạt (liều đầu 5g ở trẻ em, 20g ở người lớn);
- Trợ tim: Uabain, Long não;
- Kháng Histamin: pipolphen – tiêm bắp;
- Thở ô xy;
- Trong trường hợp xuất huyết tiêu hoá, nếu có chỉ định thì truyền máu;
- Ủ ấm, đầu thấp chân cao, theo dõi huyết áp 10-15 phút/lần (nằm nghiêng nếu có nôn).

🥰V/ PHÒNG BỆNH

Cần thận trong khi dùng Penicilin, nhất là ở tuyến xã phương tiện cấp cứu không đầy đủ;
- Khi tiêm Penicilin cho bệnh nhân, kể cả khi thử phản ứng, phải chuẩn bị sẵn thuốc và bơm tiêm cấp cứu;
- Phải dè dặt với những người cơ địa dị ứng dù rất nhẹ ở những lần tiêm Penicilin trước;
- Không pha trộn Penicilin với Novocain hay Procaim để giảm đau.