PHƯƠNG THUỐC GIẢI BIỂU ÔN LÝ
(Bên ngoài và bên trong cơ thể đều có hàn)
Thường dùng để chữa chứng có biểu hàn và lý hàn. Các phương thuốc này thường có các vị giải biểu hàn như Ma hoàng, Bạch chỉ, ôn lý hàn như Can khương, Nhục quế.
1/ CHỨNG CẢM HÀN, BỊ THỨC ĂN SỐNG LẠNH LÀM TỔN THƯƠNG Ở TRONG. NGƯỜI NÓNG KHÔNG RA MỒ HÔI, ĐẦU THÂN MÌNH ĐAU, NGỰC ĐẦY SỢ ĂN, ĐAU BỤNG NÔN, PHỤ NỮ KINH NGUYỆT KHÔNG ĐỀU
Bài thuốc: NGŨ TÍCH TÁN (Sách Cục phương)
Thành phần: Bạch chỉ 3 lạng, Xuyên khung 3 lạng, Chích cam thảo 3 lạng, Phục linh 3 lạng, Đương quy 3 lạng, Nhục quế 3 lạng, Thược dược 3 lạng, Trần bì 6 lạng, Chỉ xác 6 lạng, Ma hoàng 6 lạng, Thương truật 24 lạng, Can khương 4 lạng, Cát cánh 2 lạng, Hậu phác 4 lạng
Cách dùng: Mỗi lần dùng 3đc thuốc tán sắc với 3 lát gừng. Hoặc dùng thuốc thang liều lượng thích hợp.
Công dụng: Phát biểu, ôn lý, thuận khí hoá đờm, hoạt huyết, tiêu tích.
Chủ trị: Cảm phong hàn ở ngoài, bị thức ăn sống lạnh làm tổn thương ở trong. Người nóng không ra mồ hôi, đầu thân mình đau, cơ ở gáy lưng trên co (biểu hàn), ngực đầy, sợ ăn, đau bụng nôn, phụ nữ khí huyết không điều hoà, kinh nguyệt không đều (lý hàn)
Phân tích: Ma hoàng, Bạch chỉ phát hãn giải biểu, Can khương, Nhục quế ôn lý khử hàn, phối ngũ với Thương truật, Hậu phác đẩ táo thấp kiện tỳ. Trần bì, Bán hạ, Phục linh lý khí hoá đờm. Đương quy, Xuyên khung, Thược dược hoạt huyết chỉ thống. Cát cánh, Chỉ thực để khí cơ thăng giáng nhịp nhàng, tăng cường tác dụng lý khí hoá đờm khi có đờm trở khí trệ. Cam thảo hoà trung kiện tỳ điều hoà các vị thuốc.
2/ CHỨNG THƯƠNG HÀN NGỰC SƯỜN ĐẦY HƠI, TIỂU TIỆN KHÓ, KHÁT. CÓ MỒ HÔI, NÓNG RÉT QUA LẠI
Bài thuốc: SÀI HỒ QUẾ CHI CAN KHƯƠNG THANG (Sách Thương hàn luận)
Thành phần: Sài hồ 15g, Quế chi 12g, Can khương 6g, Qua lâu căn 12g, Hoảng cầm 9g, Cam thảo chích 3g, Mẫu lệ 20g.
Cách dùng: Sắc chia làm 3 lần uống trong ngày.
Uống lần đầu thấy bồn chồn, uống lần 2 ra mồ hôi thì khỏi
Công dụng: Hoà giải tán kết, ôn lý khử hàn.
Chủ trị: Chứng thương hàn có ngực sườn đầy hơi kết. Tiểu tiện không thông lợi, khát, không nôn, đầu có mồ hôi, hàn nhiệt vãng lai, tâm phiền, có thể chữa sốt rét, lạnh nhiều nóng ít, hoặc chỉ rét khôgn sốt
Phân tích: Sài hồ, Hoàng cầm hoà giải thiếu dương. Qua lâu căn sinh tân chỉ khát. Mẫu lệ hoá đờm, khai kết. Quế chi, Can khương ôn tán lý hàn. Cam thảo điều hào các vị thuốc.